Του Βασίλη Σεραφειμάκη
Παρακολουθώ τα άρθρα που δημοσιεύει το Capital.gr, τόσο για το ποιοτικό τους περιεχόμενο όσο και για την καλή τους γλώσσα, ιδιότητα που σήμερα κατέληξε να είναι σπάνια. Βλέπω να καταγγέλλονται οι γνωστές χρόνιες αρρώστιες της Ελλάδος (διαφθορά, ανικανότητα, σπατάλη του δημοσίου, γραφειοκρατία). Εννοείται ότι οι καταγγέλλοντες έχουν δίκιο. Αλλά θα πίστευε κάποιος ότι εάν αυτά τα νοσηρά φαινόμενα δεν υπήρχαν (λέμε ΕΑΝ!) δεν θα περνάγαμε και αυτή τη βαθύτατη οικονομική κρίση που περνάμε.
Αυτό είναι όμως λάθος.
Είμαστε κατά κάποιο τρόπο άτυχοι διότι αυτά τα φαινόμενα -που είναι όντως υπαρκτά και σοβαρά-επικαλύπτουν, κρύβουν την πραγματική, τη γενεσιουργό αιτία του προβλήματος που ταλανίζει την ευρωπαϊκή οικονομία, και κατ΄ επέκταση και την ελληνική οικονομία, και που είναι εντελώς διαφορετική από την αιτία της κρίσης στις Ηνωμένες Πολιτείες...
Στις ΗΠΑ, η κρίση ξεκίνησε βασικά από την φούσκα των τιμών στα ακίνητα και εντάθηκε από το speculation των παραγώγων που βασίστηκαν στην φούσκα αυτή.
Στην Ευρώπη όμως το ίδιο το σύστημα είναι χτισμένο λάθος! Το Ευρώ είναι ένα νόμισμα που δεν θα έπρεπε να υπάρχει. Για να υπάρξει ένα νόμισμα όπως το Ευρώ, δηλ. να υπάρξει νομισματική ένωση για μία σειρά χωρών, θα πρέπει να έχει προηγηθεί πλήρης πολιτική ένωση των χωρών αυτών! Και λέω "πολιτική" διότι εννοείται ότι η πολιτική ένωση επιφέρει και δημοσιονομική ένωση...
Αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο. Η μειοψηφία που, για καθαρά «τεχνικούς» (δηλ από πλευράς επιστημονικής) προειδοποιούσε για το τι μέλλει γενέσθαι, πνίγηκε μεταξύ των πολιτικών αντιρρήσεων των κομμάτων της άκρας αριστεράς και των θριαμβολογιών των νέο-ευρωπαϊστών. Αυτοί προέβλεπαν μέλλον λαμπρό για το νόμισμα που θα "ανταγωνιζόταν το δολάριο" (!).
Επειδή μία απευθείας πολιτική ένωση της Ευρώπης είναι εξαιρετικά δύσκολη έως αδύνατη, εάν επιχειρηθεί από μόνη της (για γνωστούς ιστορικούς κ.ά. λόγους), οι πολιτικοί ιθύνοντες της Ευρωπαϊκής Ένωσης πίστεψαν ότι ο μόνος δρόμος ήταν η καταναγκαστική πειθαρχία που επιφέρει μία νομισματική ένωση. Πίστεψαν ότι οι «δύσκολες αποφάσεις» (π.χ. να αποφασίζει ένας Γερμανός τι θα γίνει στην Αγγλία!) θα ξεπερνιόντουσαν μόνον εάν αυτές προέκυπταν ως απόρροια καθαρά «οικονομικών υποχρεώσεων». Και το όραμα μίας ειρηνικής, ενωμένης Ευρώπης είναι μεν καθ΄ όλα ευγενές και θεμιτό, επιχειρήθηκε όμως με τον πιο βάρβαρο και λανθασμένο τρόπο, μέσω της νομισματικής ένωσης.
Σήμερα λοιπόν, μετά δέκα και πλέον έτη αυτού του «πειράματος», μπορούμε να πούμε ότι πρόκειται για ουτοπία. Το Ευρώ είναι ένα νόμισμα θνησιγενές. Η μόνη ελπίδα διάσωσης του θα ήταν η άμεση οικονομική και πολιτική ένωση της Ευρώπης -κάτι που πρέπει να παραδεχθούμε όμως ότι είναι κομματάκι δύσκολο...
Είναι αναπόφευκτη συνεπώς η αποχώρηση όλων των μελών της Ευρωζώνης από το κοινό νόμισμα και η επιστροφή τους σε εθνικά νομίσματα. Αυτό θα γίνει αργά ή γρήγορα - αν και προσωπικά προβλέπω ότι θα γίνει γρηγορότερα από ό,τι νομίζομε. Οι καταρρεύσεις μεγάλων παγκοσμίων συστημάτων πολλές φορές διαρκούν χρονικά πολύ λιγότερο από ό,τι υποθέτουμε όταν είναι στις μεγάλες τους δόξες. (Βλ. πχ την κατάρρευση του συστήματος του ανατολικού μπλοκ.)
Η θνησιγένεια του ευρώ οφείλεται στο ότι δεν νοείται άσκηση νομισματικής πολιτικής ανεξάρτητα από την δημοσιονομική.
Γι΄ αυτό και οι πρώτες κινήσεις στις οποίες προέβησαν όλα τα κράτη που έγιναν ανεξάρτητα στην ιστορία του κόσμου ήταν να δημιουργήσουν δική τους σημαία και δικό τους νόμισμα!
Πώς είναι δυνατόν σε μία χρονική στιγμή του ευρωπαϊκού καπιταλισμού που είναι πασιφανές ότι χρειάζεται δημοσιονομική αιμοδοσία για να συνέλθει, εμείς, δηλ. τα μέλη της Ευρωζώνης, να είμαστε δέσμιοι κανόνων δημιουργημένων από κρατικούς τραπεζίτες, κανόνων προορισμένων να διαφυλάξουν την αφηρημένη αγοραστική αξία του νομίσματος, κανόνων δηλ. που στοχεύουν μονόπαντα στην... καταπολέμηση του πληθωρισμού ;;
Οι συνταγές των Ευρωπαίων αρμοδίων μπροστά στην τρέχουσα κρίση (συνταγές που εφαρμόζονται τώρα στη χώρα μας, ως πρώτη στη σειρά ασθενής) είναι σαν την εντολή του γιατρού που του φέρνουν στα επείγοντα περιστατικά έναν ασθενή που έχει εξαντληθεί από την απώλεια αίματος και αυτός διατάζει ...αφαίμαξη!
Ο ίδιος ο Μπαράκ Ομπάμα προσπάθησε σε διαδοχικές συναντήσεις του με τους Ευρωπαίους ηγέτες να τους πείσει για την ανάγκη οι Ευρωπαίοι να ξαναβάλουν μπροστά τις οικονομίες τους αλλά έπεσε σε ώτα μη ακουόντων.
Αντίθετα από την Ευρώπη, η Αμερική, με τα πακέτα των εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων που έριξε και θα συνεχίσει να ρίχνει στην αγορά, μπήκε ήδη στην ανάκαμψη : Το ΑΕΠ ανεβαίνει, ο αριθμός εργαζομένων ανέβηκε, το ποσοστό ανέργων μειώθηκε. (βλ. πρόσφατη αναφορά οικονομικής αποδόσεως α΄ τριμήνου 2010 ΗΠΑ από Γραφείο Προϋπ/σμού Κογκρέσου.)
Ο Κέϋνς έδειξε τον δρόμο στην "νεο-φιλελεύθερη" Ουάσιγκτον. Ενώ οι ευρωπαϊκές οικονομίες βουλιάζουν αργά αλλά σταθερά -- με μόνη προοπτική αλλαγής να αρχίσουν να βουλιάζουν σταθερά και γρήγορα.
Η Ελλάδα προορίζεται να γίνει το μαύρο πρόβατο του ευρωπαϊκού οικονομικού συστήματος. Όχι διότι οι Ευρωπαίοι είναι... ανθέλληνες (άλλο πρόσχημα διαρκούς βαυκαλισμού μας κι αυτό!) αλλά διότι είναι αδύνατον να δεχθούν ότι δημιούργησαν ένα τέρας. Έτσι, μία-μία οι χώρες του ευρωπαϊκού περιθωρίου, ξεκινώντας από την Ελλάδα, και συνεχίζοντας με Πορτογαλία, Ισπανία, και Ιταλία, θα οδηγηθούν βιαίως στην έξοδο, έως ότου το Ευρώ καταστεί απλά μία διαφορετική ονομασία για το γερμανικό μάρκο.
Εδώ να τονίσουμε ότι οι Γερμανοί δεν ευθύνονται, ούτε σαν λαός ούτε σαν κυβέρνηση, για τα οικονομικά δεινά της Ελλάδος, ούτε έχουν βέβαια καμία υποχρέωση να μας ..σώσουν!
Αλλά προσοχή! Ούτε και οι λογιστικές ταχυδακτυλουργίες του κ. Σημίτη που μας έδωσαν εισιτήριο για να μπούμε στο ευρώ φταίνε για το σημερινό μας χάλι. Ακόμη και εάν πραγματικά είχαμε τα μεγέθη που απαιτούντο, δεν έπρεπε να μπούμε στο Ευρώ.
Εν ολίγοις, η ταπεινή άποψη του υπογράφοντος είναι ότι η μόνη διέξοδος για την κρίση (για το πούμε χοντρικά και να δώσομε το έναυσμα για τον διάλογο που επειγόντως χρειαζόμαστε) είναι η συνταγή της Αργεντινής , δηλ. βασικά
1. Έξοδος από Ευρώ. (Παραμονή κατά τα λοιπά στην Ε.Ε.)
2. Επιστροφή σε εθνικό, ελληνικό νόμισμα. Πρόταση για την ονομασία του : μα τι άλλο; Δραχμή.
3. Επανάκτηση των συναλλαγματικών αποθεμάτων μας, τα οποία εκχωρήσαμε στην Ευρ. Κεντρ. Τράπεζα όταν μπήκαμε στο Ευρώ.
4. Επαναδιαπραγμάτευση των χρεών προς τραπεζικούς οίκους,
Είναι πιθανό για τον υπογράφοντα ότι, με αφορμή και δικαιολογία την έξοδο της Ελλάδος από την ευρωζώνη, θα βρουν ευκαιρία να την κοπανήσουν και 3-4 άλλα κράτη -κι αυτό για αρχή! Κάτι που θα είναι και λιγάκι διασκεδαστικό - στα χάλια μας.
Αυτά όμως, όσο και να φαίνεται απίστευτο, είναι τα... εύκολα.
Τα δύσκολα είναι αυτά που πρέπει να κάνομε μετά (και που μία Αργεντινή τα έκανε και όχι μόνο βγήκε από την κρίση αλλά επέστρεψαν και όλες οι τράπεζες γονυπετείς για νέες συνεργασίες μαζί της) και είναι αυτά που πρέπει να γίνουν για την τόνωση της ελληνικής οικονομίας.
Σ΄ αυτά έχομε αποδειχθεί επί δεκαετίες ανίκανοι. Εκεί που οι καλοί μας γείτονες Τούρκοι σημειώνουν ρυθμούς ανάπτυξης 10% ετησίως, εμείς βολοδέρνομε μεταξύ των αυτοδεσμεύσεων που αναλάβαμε από άγνοια κινδύνου και των ασθενειών του συστήματος της κρατικής μας μηχανής. Δεν έχω να προβλέψω τίποτα διότι το τι θα γίνει μετά εξαρτάται από το πόσο θάρρος έχουν και τι ποιότητας είναι οι πολιτικές ηγεσίες μας.
Το μόνο ερώτημα πάντως είναι εάν αυτά θα τα κάνομε από μόνοι μας ή θα μας τα κάνουν άλλοι.
* Ο κ. Βασίλης Σεραφειμάκης είναι αντιπρόεδρος της Avinoil